W przypadku, gdy człowiek poddany jest długotrwałemu działaniu zimna, w wyniku którego dochodzi do przechłodzenia całego organizmu i związanego z tym spadku temperatury ciała poniżej normalnych wartości, wówczas może dojść do powikłań, scharakteryzowanych w trzech, kolejno następujących po sobie, tzw. stadiach wychłodzenia.

Pierwsze stadium to I okres obronny: gdy temperatura ciała wynosi 36-34 st. C - pojawiają się

silne dreszcze, skóra jest blada, zimna, występuje tzw. „gęsia skórka", wargi są sine, a tętno i oddech przyśpieszone; drugie stadium: wyczerpania - gdy temperatura ciała wynosi 34-27 st. C - ustaje drżenie z zimna, pojawiają się kurczowe drętwienia mięśni, oddech staje się wolniejszy, powierzchowny, tętno wyraźnie zwalnia, występują zaburzenia rytmu serca, zanika odczuwanie bólu, następuje apatia, wreszcie człowiek zapada w sen. Poniżej temperatury 30 st. C następuje utrata przytomności i całe ciało staje się zimne. Trzecie i ostatnie stadium to letarg: śmierć mózgowa, przy niższej temperaturze ciała ustają czynności życiowe. Jeśli najpóźniej, w tym okresie, nie przystąpi się do reanimacji, następuje zgon. W każdym przypadku wychłodzenia całego organizmu i miejscowych odmrożeń stan poszkodowanego powinien ocenić lekarz. Nie wolno szybko nagrzewać pacjenta z zewnątrz, gdyż może to

naturalny płaszcz lipidowy. Wiele osób ma jednak cerę mieszaną, suchą na policzkach i tłustą na linii czoło - nos l - broda. Tego typu cerę pielęgnuje się wg. sche- j matu: na partie suche -preparaty natłuszczające, z kolei na partie tłuste - normalizujące. Osoby podatne na odmrożenia powinny profilaktycznie, na kilka tygodni przed nastaniem | mrozów, przyjmować zestawy witaminowe, bogate zwłaszcza w witaminę PP oraz C, a cierpiące na schorzenia układu krążenia - leki poprawiające krążenie. W mroźne dni należy ograniczać i przebywanie na dworze, i a jeżeli już jesteśmy do tego zmuszeni, to powinniśmy starać się oddychać przez nos. Przed > wyjściem z domu zalecane jest również wypicie j gorącego napoju.

Dr nauk med. Ewa Iwan - Chuchla, specjalista dermatolog-wenerolog

spowodować jego zgon. Nie należy też wykonywać u poszkodowanego ruchów biernych, gdyż samo tylko wyprostowanie nóg może spowodować spadek temperatury ciała z 30 do 27 st. C. Aby podwyższyć centralną temperaturę ciała można stosować ciepłe okłady np. na tułów. W celu zapobieżenia odmrożeniom należy stosować się do licznych wskazówek profilaktycznych. Pamiętajmy więc, zwłaszcza u dzieci, o dostatecznie ciepłym ubiorze i okryciu powierzchni głowy (przez którą następuje znaczna utrata ciepła). W aptekach, sklepach są dostępne specjalne serie kosmetyków, przeznaczone do stosowania w okresie zimy. Mróz, chłodne powietrze wyrządzają skórze pozbawionej ochrony wiele szkody - pękają naczynka krwionośne, nasilają się objawy trą-dzika różowatego i wielu innych chorób skórnych. Najmniej kłopotów w okresie zimowym sprawiają cery tłuste, które posiadają swój własny,